W sumie to ciężko powiedzieć, czego oczekują od Googla ludzie wpisujący frazę „krakowskie kabarety”. Część pewnie szuka „czegoś śmiesznego” na imprezę. Część rozwiązuje krzyżówkę i nie może przypomnieć sobie nazwy tego jednego, konkretnego zespołu. A jakaś część z dużym prawdopodobieństwem chce sobie po prostu poczytać o kabaretach.
W tym tekście próbuję wyjść na przeciw oczekiwaniom wszystkich trzech grup. Opisuję kabarety bardzo znane i te wcale. Takie, które działały w latach osiemdziesiątych i całkowicie współczesne. Całość została posegregowana w osobne listy.
Krakowskie kabarety, które dalej działają (2023)
Zacznę od przedstawiania krakowskich kabaretów, które dalej istnieją. Z podkreśleniem pod dalej. Bo kabaretów w Polsce w tym momencie bardziej ubywa niż przybywa.
1. Piwnica Pod Baranami
Kabaret w innym znaczeniu tego słowa. Cykl występów scenicznych, które podobno częściej są liryczne niż śmieszne. Istnieje od dawna i pewnie przeżyje wiele ze współczesnych grup komediowych.
2. Formacja Chatelette
To ten kabaret, którego nazwy nie da się wymówić. Przez lata przewinęło się przez niego wielu artystów – Adam Grzanka, Michał Pałubski, Jerzy Jan Połoński, Paweł Rybak, Krzysztof Niedźwiedzki. Dzisiaj ze składu kojarzonego z formacją przetrwał w niej tylko Adam Małczyk
3. Kabaret Pod Wyrwigroszem
Kraków to miasto artystów. Nie powinno więc dziwić, że dosyć regularnie powstają tutaj kabarety aktorskie. Wyrwigrosz to właśnie jeden z nich. Jego artystów zobaczymy nie tylko na estradzie, ale też w poważnych spektaklach.
4. Kabaret Kuzyni
Fanpage Klubu Komediowego Charlie
Dawno, dawno temu wygrał PAKĘ (kiedy to jeszcze coś znaczyło). Dzisiaj od czasu do czasu program Kuzynów można obejrzeć w Klubie Komediowym Charlie (a skoro od czasu do czasu grają, to znaczy, że istnieją).
5. Kabaret Róbmy Swoje
Tak , jest liryczny. Tak, dużo śpiewa. Regularnie wystawia swoje dwa programy w Teatrze Charlie.
Jeden program dotyczy pracy w korpo, a drugi opowiada o idiotach robiących karierę w sieci (czyli po części o mnie ;)
6. Kabaret A jak!
Kiedyś było ich cztery. Ostały się trzy. Żywiołowe, oryginalne i dużo śpiewające dziewczyny. Przy okazji muszę powiedzieć, że dobrze się uzupełniają pod względem scenicznych osobowości.
7. Kabaret Trzecia Strona Medalu
Byli z Przemyśla, są z Krakowa. Tym razem ekipa stricte męska – kiedyś związana z klubem Arka na Uniwersytecie Rolniczym (który zresztą ma zadziwiająco długą historię wspierania twórczości kabaretowej).
A jeśli akurat szukacie „czegoś zabawnego” na imprezę, ale forma jest dla was mniej istotna, to zachęcam do zapoznania się z ofertą mojego stand-upu.
Kabarety z Krakowa, które działały w ciągu ostatnich nastu lat
Kiedyś, jeszcze nie tak dawno temu Kraków stał kabaretami. Dzięki przeglądowi PAKA wiosną miasto wręcz zmieniało się w stolicę tej formy rozrywki.
Siłą rzeczy na miejscu też powstawało dużo grup. Tak się składa, że na PACE pojawiałem się regularnie i nawet zdobyłem na niej parę nagród. Oczywiście naoglądałem się też innych formacji – w tym tych z Królewskiego Miasta.
1. Grupa Rafała Kmity
W sumie nie do końca jestem w stanie rozgryźć czy kabaret dalej istnieje czy nie. Ostatni post na fanpage’u pochodzi z września 2021, więc albo nie istnieją albo się przerzucili na TikToka ;)
Kabaret zawsze był zmieniającą się rotacyjnie ekipą aktorów skupionych wokół reżysera – Rafała Kmity. Przypuszczam, że nawet jeśli ta formacja obecnie nie działa, to za odpowiednią opłatą można ją wskrzesić ;)
2. Kabaret Grabiego Marka
Kojarzycie serial improwizowany „Spadkobiercy”? Tam taki gość grał dra Dreyfusa. On się nazywa Marek Grabie i kiedyś działał w kabaretach. Jedna z jego formacji to właśnie Kabaret Grabiego Marka (tutaj przykład tak zwanego sprytnego product placementu nazwiska).
Był to projekt absurdalny wręcz do wszelkich granic. Kawałek przykładu poniżej.
3. Kabaret 7 Minut Po
Eksperymentalna ekipa, która kiedyś mocno mieszała na krakowskim podwórku. Ich skecze zawsze miały oryginalną konstrukcję i duże natężenie mroku.
Najbardziej zapadli mi w pamięci ze względu na swoje wieczorki kabaretowe. Wstęp był wolny, a do udziału kabaret zapraszało innych wykonawców z miasta.
Kolejne numery widownia zamawiała z menu (trzeba było uiścić podaną obok „dania” kwotę). Zebrana w ten sposób kasa szła na wódkę serwowaną w przerwie wykonawcom i widowni.
4. Kabaret Nomen Omen
O tym kabarecie napiszę tylko jedną, skromną ciekawostkę. W nim swoją karierę zaczynała stand-uperka – Magda Kubicka.
5. Kabaret PUK
Kabaret, który przez lata współpracował z teatrem KTO i regularnie wystawiał swoje programy na jego deskach.
Tych programów było cztery albo pięć. Sam nie jestem pewien, ile ich napisaliśmy. Tak. To był mój kabaret ;)
Krakowskie kabarety sprzed moich czasów (czyli starsze niż 15 lat)
Zacząłem występować z grubsza 15-cie, 16-cie lat temu. Kabarety, które działały wcześniej znam więc tylko ze słyszenia, telewizji i myszkowania po internecie (a pisząc ten akapit musiałem pomyszkować dosyć solidnie).
1. Kwartet Okazjonalny
Zespół muzyczny grający na czymkolwiek (ale umiejętnie). Dwukrotnie zdobył nagrody na festiwalu PAKA, co czyni go kabaretem.
2. Kabaret Po Żarcie
Projekt, który pewnie zainteresuje wiele osób. Występowali w nim Młody Stuhr i pacjent Nowak z serialu „Daleko od noszy” (ten ostatni naprawdę nazywa się Bogusław Kaczmarczyk).
3. Kabaret Pod Budą
Tak jest. Pod Budą było kabaretem. Występował w nim między innymi Bohdan Smoleń. Później, jakimś tajemniczym zrządzeniem losu, grupa przekształciła się w zespół tworzący poezję śpiewaną.
Stricte kabaretowe skecze raczej się nie zachowały. Ale Pod Budą ma sporo piosenek, które są luźne i miejscami zabawne. Zamieszczam.
4. Ni-kabaret Zielone Szkiełko
No i kolejna formacja śpiewająca (Kraków najwyraźniej takie lubi). Według tekstu Roberta Kasprzyckiego przez kabaret przewinęli się Janusz Radek, Grzegorz Halama, Basia Stępniak-Wilk oraz on sam. Istotną rolę pełnił też Kamil Śmiałkowski, który obecnie zajmuje się między innymi organizowaniem gali rozdania Złotych Węży.
5. Kabaret Zielony Balonik
Często określany jako pierwszy kabaret w Polsce. Jego kronikarzem był Boy Żeleński, a forma raczej odbiegała od tego, co widzimy dzisiaj w telewizji.
Ekipa malarzy, dziennikarzy, poetów, architektów i innych wykształciuchów wkraczała na scenę, aby buntować się poprzez wystawianie wierszy, monologów i piosenek.
6. Kabaret Siedem Kotów
Dla odmiany pierwszy polski kabaret podwojenny. Grał teksty Gałczyńskiego i szlagiery z dwudziestolecia. W jego programach występowali między innymi Irena Kwiatkowska i Jerzy Waldorff.